PERKAWINAN LEVIRAT

Bacaan: Pandharing Toret 25:5-10

“Manawa ana sadulur lanang padha manggon tetunggalan, mangka kang siji mati ora tinggal anak lanang, ing kono randhane kang mati mau aja omah-omah karo wong liya kang dudu kulawargane, nanging sadulure kang lanang iku kang wajib ngepek bojo, lan kalawan mangkono dadine nindakake kawajibaning ningkah ipe. Banjur anak lanang pembarep kang lair iku dianggepa anake sadulure kang wus mati, supaya jenenge aja nganti cures saka ing antarane wong Israel, nanging saupama wong iku ora seneng ngepek ipene mau, ipene tumuli ngadhepa marang para tuwa-tuwa ana ing gapura sarta matura: Ipe kula boten purun nggesangaken namaning sadherekipun wonten ing Israel, boten purun netepi kawajiban ningkah ipe dhateng kula. Ing kono para tuwa-tuwane kutha ngundanga ipe kang mbangkang mau sarta dipituturana; dene saupama meksa emoh sarta matur: Kula boten remen mendhet semah tiyang punika, banjur dicedhakana dening tilas bojone sadulure iku ana ing ngarepane para tuwa-tuwa, dicopota trumpahe lan raine diidonana karo ngucapa: Kaya mangkene iki kang mesthi katandukake marang wong kang ora gelem nuwuhake turun marang sadulure. Sarta turune wong iku ana ing Israel bakal kasebut: turune wong kang trumpahe dicopot ing wong.”

Waosan kita mranata bab “Perkawinan Levirat utawi Perkawinan Ipe” kangge nata nalika wonten tiyang estri Israel ingkang dipun tilar pejah semahipun lan mboten kagungan putra. Lajeng randha punika kedah dipun rayat kaliyan sederek jaler saking semahipun utawi ipenipun. Menawi sampun dipun rayat kaliyan ipenipun lajeng tiyang estri punika kagungan putra, ingkang mbarep kedah dipun anggep turunipun semah ingkang sampun tilar donya wau. Menawi ipenipun boten purun ngrayat, randha punika kedah ngadep para tuwa-tuwa lan matur bilih ipenipun boten purun ngrayat piyambakipun. Lajeng ipenipun kedah nampi paukuman ing ngajegipun tiyang kathah kanthi diidoni lan trumpahe dipun copot kaliyan randha punika minangka pralambang icalipun katresnan paseduluran.

Tujuan hukum perkawinan Levirat punika, sepisan, supados nami tiyang ingkang seda wau boten ical saking masyarakat Israel. Punika sesambetan kaliyan hak waris ingkang dipun paringaken Gusti Allah kangge ngrimat lan njagi tanah Israel ngantos ing tedak turunipun bangsa Israel. Punika ngetingalaken bilih njagi paseduluran sak brayat langkung utami tinimbang kapentingan pribadi. Kaping kalih, randha wau saged kajamin gesangipun. Ing jaman semanten tiyang estri kaanggep asor, punapa malih randha lan boten kagungan putra saged kaanggep boten wonten ajinipun lan mboten dados tanggel jawab sinten-sinten. Mila sampun ngantos kadadosan kados mekaten. Kitab Taurat badhe paring piwucal bab peduli lan ngetingalaken katresnan dhateng sesami, punapa malih dhateng tiyang ingkang kecalan daya lan pangajeng-ajeng kados randha wau.

Ing jaman sak mangke kita sampun jarang sumerap wonten tiyang nglampahi Perkawinan Levirat punika. Nanging nilai-nilai sae ing Perkawinan Levirat kados peduli dhateng sesami kedah terus kita ugemi. Punapa malih ing jaman sak mangke, budaya individualisme langkung kita panggihi ing gesang saben dinten. Kathah tiyang ingkang egois, namung nengenaken dhirinipun piyambak, boten peduli kaliyan sesami, punapa malih kaliyan brayat. Mangga, kita sami peduli lan tresna dhateng sesami ingkang kita wiwiti saking peduli lan tresna dhateng brayat kita.

(Pdt. Adhitya CN)